Door wandelen blijft kanker op afstand na chemo kuur.

Serieus bewegen houdt kanker na chemo op afstand 

Leefstijl.

Kankerpatiënten die na de chemotherapie hun lijf onder begeleiding laten zweten, zijn na vijf jaar vaker kankervrij. Die kennis kan de behandeling veranderen.

Baantjes trekken in het zwembad of meerdere keren per week een stevige wandeling. Na chemotherapie bewegen onder begeleiding van een coach vermindert het risico op terugkeer van kanker met een derde, en vergroot de overlevingskansen. Dat blijkt uit een studie gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift New England Journal of Medicine.

Aan de studie deden 889 deelnemers mee in 55 ziekenhuizen in Canada, Australië en het Verenigd Koninkrijk. Deze darmkankerpatiënten waren behandeld met chemotherapie. De helft kreeg na behandeling een driejarig bewegingsprogramma aangeboden, onder begeleiding van een coach. De andere helft kreeg een folder mee over het belang van bewegen en gezonde voeding.

Na vijf jaar was 80 procent van de mensen die aan het trainingsprogramma meededen kankervrij, ten opzichte van 74 procent in de groep met het informatieboekje. Artsen weten dat bewegen gezond is. Maar om bewegen als behandeling voor te schrijven en te vergoeden na een chemotherapie, is sterker bewijs nodig.

Deze studie kan dat verschil gaan maken, zegt Anne May, hoogleraar klinische epidemiologie van het leven met en na kanker. Ze werkt aan het UMC Utrecht en het Nederlands Kanker Instituut, en was niet bij deze studie betrokken. "Ik ben hier heel blij mee. Nu kunnen we laten zien: bewegen is een middel waarmee patiënten hun kansen op overleving kunnen verbeteren."

Ze rekent uit: als zestien patiënten na behandeling van darmkanker dit beweegprogramma volgen, blijft er vijf jaar later één extra persoon in leven zonder kanker. "Dit is een doorbraak." May hoorde van collega's dat er applaus klonk na de presentatie van de studie op een congres.

Er zijn al studies die laten zien dat bewegen bijwerkingen tijdens kankerbehandeling helpt verminderen. Maar eerdere studies die het effect van bewegen op de overleving na een kankerbehandeling wilden tonen, konden geen causaal verband blootleggen, legt May uit. De vraag bleef steeds wat de invloed was van andere factoren in de positieve effecten van bewegen, zoals de invloed van dieet of opleiding.

In deze studie werden patiënten willekeurig ingedeeld in een onderzoeksgroep, waardoor het effect van wel of niet bewegen onder begeleiding van een coach geïsoleerd kon worden. Wrang is wel dat dus de groep die geen begeleiding kreeg, een lagere overlevingskans had.

De deelnemers in de bewegingsgroep mochten zelf kiezen hoe ze wilden bewegen - of het nu heel stevig wandelen, zwemmen of fitnessen was. Het doel: drie tot vier maal in de week matig tot intensief bewegen, inspanning waarbij je zweet en je hartslag omhoog gaat. En dat zo'n half uur tot een uur lang. Een coach hielp deelnemers om vol te houden.

De studie is uitgevoerd onder darmkankerpatiënten. Er is volgens May 'geen aanleiding' om aan te nemen dat de resultaten niet ook voor andere soorten kanker gelden. "Ook bij andere soorten kanker zien we de positieve relatie tussen bewegen en een betere prognose."

Bewegen na een kankerbehandeling is volgens May zo belangrijk omdat het 'systemisch' werkt. "We denken dat het immuunsysteem erdoor verbetert, en dat de ontstekingsfactoren afnemen." Bovendien worden volgens haar factoren die tumorgroei in het lichaam stimuleren, afgeremd door effecten van bewegen.

In Nederland wordt bewegen na een kankerbehandeling aanbevolen, maar niet standaard vergoed en het is ook niet overal onderdeel van standaardzorg, vertelt May. De studie geeft volgens haar aanleiding om in gesprek te gaan over de invoering van begeleide beweegprogramma's, en de vergoeding daarvan.

In het kort

Goed bewegen vermindert de kans dat kanker na de chemotherapie terugkeert

Dit is voor het eerst met zekerheid vastgesteld

Dit zou kunnen leiden tot vergoeding van begeleide beweegprogramma's

[artikel in TROUW 2-6-2025]